Er werd een aanvraag voor een omgevingsvergunning ingediend door OV (Opdrachthoudende Vereniging) PIDPA, met maatschappelijke zetel te Vierselse baan 5 te 2280 Grobbendonk en zoals ingeschreven in de Kruispuntbank der Ondernemingen onder het nummer: 0204.908.936, houdende de heraanleg van de Markt met als kenmerk OMV_2024136531.
De vergunningsaanvraag werd volledig en ontvankelijk verklaard op 22 november 2024, waarbij de aanvraag zowel enkele stedenbouwkundige handelingen omvat alsook de exploitatie beoogt van een of meerdere ingedeelde inrichtingen.
De aanvraag omvat de heraanleg van de Markt, met aanleg van een gescheiden rioleringsstelsel, waarbij de aandacht voornamelijk gericht wordt naar de bestaande mobiliteitsknelpunten, de parkeerproblematiek, het herstel van de historische kenmerken en het stimuleren van een economische structuur.
Daartoe wordt voorzien in de aanleg van fietssuggestiestroken en afzonderlijke fietspaden, de inrichting van een woonerfzone, het clusteren van de parkeerplaatsen, de aanleg van een gescheiden riolering en de heraanleg van de westelijke en zuidelijke as van de Markt tot aan het kruispunt met de Smidstraat.
De volgende stedenbouwkundige handelingen worden aangevraagd:
Eveneens worden volgende ingedeelde inrichtingen aangevraagd:
De aanvraag omvat ook:
De aanvraag heeft betrekking op een terrein gelegen op openbaar domein en volgende kadastrale percelen afdeling 1 sectie B nrs. 125E2, 125B2, 125C2, 125D2, 125A2, 178, 179, 182, 125E2, deel 120P en deel 15G afdeling 1 sectie A nrs. deel 236S, deel 31C2 en deel 31B2, afdeling 1 sectie D nrs. Deel 3E, deel 7T en 31A2.
De vergunningsaanvraag voorziet in de aanvraag, en uitvoering, van fase 2 van de herinrichtingswerken in het centrum van de gemeente Berlaar rond de as Markt-Pastorijstraat. Fase 1 situeerde zich ten oosten van de Markt en bestreek de herinrichting van Pastorijstraat, Ballaarweg en kerkomgeving.
Het projectgebied van fase 2 sluit aan op fase 1 ter hoogte van de Sint-Pieterskerk, en zo verder door naar Markt en Dorpsstraat tot aan het kruispunt met de Daalstraat.
Het projectgebied ‘heraanleg Markt’ is gelegen in het centrum van de gemeente en loopt van het kruispunt Dorpsstraat-Daalstraat tot aan de bocht met het kerkplein (t.h.v. Markt 44). Tevens wordt het kruispunt Markt-Legrellestraat heringericht tot aan huisnummer 10. De Itegembaan krijgt een nieuw wegprofiel tot aan huisnummer 23. De westelijke en zuidelijke as van de Markt tot aan het kruispunt met de Smidstraat worden mee heraangelegd. Het volledige projectgebied krijgt een nieuw gescheiden rioleringsstelsel.
Aan de Markt liggen verschillende handels- en horecazaken, ook de dienstensector is goed vertegenwoordigd met het gemeentehuis, verschillende bankkantoren, een notariaat, … Het eerste deel van de Dorpsstraat maakt tevens deel uit van dit kernwinkelgebied van het dorp, zowel horeca- en handelszaken als dienstensector zijn er actief. Naast lokale handel en horeca zijn in dit deel ook enkele grotere winkelketens gevestigd waaronder Kruidvat en Standaard Boekhandel. In het betrokken deel van de Dorpsstraat zijn eveneens verschillende woningen en meergezinswoningen aanwezig.
Planologisch is het projectgebied gelegen in het gewestplan ‘Mechelen’, zoals vastgesteld bij Koninklijk Besluit van 5 augustus 1978, en is dit gelegen in de bestemmingen ‘woongebied’ en ‘bestaande hoofdverkeerswegen’. Het projectgebied is niet gelegen in een BPA of een RUP, GRUP of PRUP.
Aan het aanvraagdossier werd een rooilijnplan gevoegd voor de Markt, een deel van de Dorpsstraat, de Legrellestraat, Daalstraat, Itegembaan en de Smidstraat. Dit rooilijnplan werd opgesteld door Alaers & Partners en dateert van 24 juni 2022.
Overeenkomstig artikel 12, §2 van het Decreet Gemeentewegen kan de wijziging van een gemeenteweg met toepassing van artikel 31 van het Omgevingsvergunningsdecreet opgenomen worden in een omgevingsvergunning voor stedenbouwkundige handelingen. Dit op voorwaarde dat een rooilijnplan aan het aanvraagdossier wordt toegevoegd dat voldoet aan de vereisten zoals gesteld voor gemeentelijke rooilijnplannen.
De vergunningsaanvrager maakt gebruik van deze geïntegreerde vergunningsprocedure om naast de stedenbouwkundige handelingen zoals hierboven opgesomd, ook de gedeeltelijke wijziging van de Legrellestraat (verbreding) aan te vragen.
Daarnaast wordt een zeer beperkte gedeeltelijke wijziging aan de rooilijnen voor de Legrellestraat (andere zijde, hoek met Markt), de Dorpsstraat (hoek Daalstraat), de Markt zelf (aansluiting Smidstraat) en Itegembaan (hoek Markt) aangevraagd, met voor het overige de bevestiging van de rooilijnen voor de wegdelen in het projectgebied. De Smidstraat maakt ter hoogte van de aansluiting deel uit van het projectgebied, doch wordt niet in het rooilijnplan opgenomen gezien de bestaande rooilijnen, zoals vastgesteld bij KB van 28 juli 1939 behouden kunnen blijven.
Elk van deze wegen kwalificeert als een gemeenteweg in de zin van het Decreet Gemeentewegen.
Er wordt daarbij aansluiting gezocht bij de bestaande aanpalende bebouwingen. Enerzijds worden vijf percelen getroffen door de voorziene verbreding van de Legrellestraat vooraan, en wordt een perceel getroffen ter hoogte van de aansluiting van de Itegembaan op de Markt (hoek).
Daarnaast worden zes percelen ‘getroffen’ door een gedeeltelijke afschaffing van:
Het aanvraagdossier bevat hiertoe een rooilijnplan dat voldoet aan artikel 16, §2 van het Decreet Gemeentewegen. Het rooilijnplan bevat een voldoende duidelijke weergave van de actuele rooilijn (zwarte en blauwe aanduiding), alsook wordt de nieuwe rooilijn (rode aanduiding) voldoende duidelijk weergegeven.
Bovendien bevat het rooilijnplan een kadastrale tabel met de getroffen percelen, met weergave van de oppervlakte, kadastrale gegevens alsook de gegevens van de eigenaars.
Zodoende voldoet het rooilijnplan aan de vereisten van het Decreet Gemeentewegen en is de voorwaarde om de geïntegreerde procedure te hanteren vervuld.
Vervolgens bepaalt artikel 31 van het Omgevingsvergunningsdecreet dat de gemeenteraad bevoegd is om te beslissen over de wijziging van de gemeenteweg, hier dus meerdere wegen. Hetgeen impliceert dat de gemeenteraad zich uitspreekt over de ligging, breedte en de uitrusting van de gemeenteweg en de eventuele opname in het openbaar domein.
Verwezen wordt hiervoor naar de principes en doelstellingen uit het Decreet Gemeentewegen die gelden voor iedere wijziging van gemeentewegen:
“Art. 3
Dit decreet heeft tot doel om de structuur, de samenhang en de toegankelijkheid van de gemeentewegen te vrijwaren en te verbeteren, in het bijzonder om aan de huidige en toekomstige behoeften aan zachte mobiliteit te voldoen.
Om de doelstelling, vermeld in het eerste lid, te realiseren voeren de gemeenten een geïntegreerd beleid, dat onder meer gericht is op:
1° de uitbouw van een veilig wegennet op lokaal niveau;
2° de herwaardering en bescherming van een fijnmazig netwerk van trage wegen, zowel op recreatief als op functioneel vlak.”
“Art. 4
Bij beslissingen over wijzigingen van het gemeentelijk wegennet wordt minimaal rekening gehouden met de volgende principes:
1° wijzigingen van het gemeentelijk wegennet staan steeds ten dienste van het algemeen belang;
2° een wijziging, verplaatsing of afschaffing van een gemeenteweg is een uitzonderingsmaatregel die afdoende wordt gemotiveerd;
3° de verkeersveiligheid en de ontsluiting van aangrenzende percelen worden steeds in acht genomen;
4° wijzigingen aan het wegennet worden zo nodig beoordeeld in een gemeentegrensoverschrijdend perspectief;
5° bij de afweging voor wijzigingen aan het wegennet wordt rekening gehouden met de actuele functie van de gemeenteweg, zonder daarbij de behoeften van de toekomstige generaties in het gedrang te brengen. Daarbij worden de ruimtelijke behoeften van de verschillende maatschappelijke activiteiten gelijktijdig tegen elkaar afgewogen.”
Het is in het licht van deze principes en doelstellingen dat de beoogde wijziging zal worden onderzocht.
Daarbij geldt overeenkomstig artikel 32, §2 Omgevingsvergunningsdecreet dat een vergunning voor aanvragen met de wijziging van een gemeenteweg, slechts verleend kan worden na de goedkeuring van de wijziging van de gemeenteweg door de gemeenteraad.
De bevoegdheid van de gemeenteraad moet daarbij onderscheiden worden van deze van de vergunningverlenende overheid, hier het college van burgemeester en schepenen. Dit in die zin dat deze bevoegdheid zich beperkt tot hetgeen hierboven uiteen gezet is, zonder zich te kunnen uitspreken over de vergunningsaanvraag en -aspecten zelf.
Tot slot geldt dat wanneer de gemeenteraad zich dient uit te spreken over de “zaak der wegen”, zij zich uitspreekt over de ligging, breedte en uitrusting van de gemeenteweg, alsook over de eventuele opname in het openbaar domein. Dit impliceert dat de gemeenteraad niet enkel beslist over het tracé, maar ook over de keuze van wegverharding en bestrating, weguitrusting en nutsleidingen, aanleg van trottoirs, etc…
De betrokken gemeentewegen kwalificeren als lokale wegen type I (verbindend op lokaal niveau), met uitzondering van de Smidstraat die gerangschikt is als lokale weg type II en de Daalstraat die gerangschikt is als lokale weg type III. Voor de beschrijving van de bestaande toestand en materialen van deze wegen wordt verwezen naar de beschrijvende nota bij de vergunningaanvraag.
Voor de aanvraag werd er gebruik gemaakt van een herkomst-bestemmingsonderzoek van 2019 opgesteld door MINT, het mobiliteitsrapport van 2018 opgesteld door TRIDÉE en de geactualiseerde versie van het parkeeronderzoek van 2024 eveneens opgesteld door MINT.
Het doel van de aanvraag is onder te brengen in meerdere doelstellingen, waaronder het tegemoet komen aan bestaande mobiliteitsknelpunten, het gebrek aan fietssuggestiestroken en fietspaden, smalle voetpaden, het gebrek aan een gescheiden rioleringsstelsel, het stimuleren van een economische structuur en het verbeteren van de verkeersleefbaarheid.
Met de aanvraag wordt voorzien in een gescheiden rioleringsstelsel voor het projectgebied. Momenteel is dit niet voorhanden en kunnen de bestaande leidingen niet hergebruikt worden. Er zal in een gescheiden rioleringsstelsel worden voorzien, met een afvoer voor regenwater (RWA) en afvalwater (DWA). Voor een gedetailleerde omschrijving van de ontworpen toestand wordt naar de hydraulische toelichtingsnota verwezen.
Vervolgens dient de aanvraag de verkeersleefbaarheid en -veiligheid te verbeteren, met volgende uitgangspunten:
Het gemotoriseerd verkeer wordt teruggedrongen naar de as Dorpsstraat-Markt die wordt ingericht als verkeersdrager voor het doorgaand verkeer. het nieuwe wegprofiel voorziet fietssuggestiestroken met een breedte van ca. 1,90m, welke ter hoogte van de kruispunten worden doorgetrokken.
De rijbaanbreedte zelf wordt teruggedrongen tot 5,80m tussen de goten conform de richtlijnen van de Lijn. Deze ingreep heeft tot doel om de gereden snelheid te verlagen en om bestuurders te dwingen achter het fietsverkeer te blijven zodanig inhaalbewegingen van fietsers maximaal beperkt worden.
In de Dorpsstraat zal hetzelfde wegprofiel aangehouden worden (rijbaanbreedte 5,80m, fietssuggestiestroken van ca. 1,95m) doch wordt voorzien in een lichte asverschuiving, waardoor langsparkeren aan de zuidelijke zijde mogelijk wordt en op de Markt mogelijk wordt aan de noordelijke zijde tot aan het kerkplein. Het voetpad aan de noordelijke zijde wordt verbreedt en er wordt aan de poort aan de Daalstraat een overstreekplaats voor voetgangers ingericht.
Tevens wordt er in de zone 30 voor gekozen om op de centrale loopassen zebrapaden aan te leggen om overstekend voetgangersverkeer te faciliteren en te bundelen op goed zichtbare plaatsen. Teneinde de verkeersveiligheid te verbeteren worden de bestaande voetpaden aan beide zijden van het kruispunt Markt-Itegembaan aangesloten op de groeninrichting van het plein.
Het overige gedeelte van de Markt wordt ingericht als woonerf. Dit met gelijkgrondse aanleg, zodat weggebruikers zich overal vrij kunnen bewegen. Hierdoor ontstaat alertheid en gaat de snelheid omlaag, alsook is er minder doorgaand verkeer. De volledige woonerfzone wordt verhoogd ingericht ten opzichte van de rijbaan van de Markt en de Smidstraat.
De Itegembaan wordt tot slot verhoogd ingericht tussen het kruispunt met de Schoolstraat en de Markt. Hierdoor is er meer aandacht voor de zwakke weggebruikers die uit de zuidelijke as van de Markt willen oversteken over het overgedimensioneerde zebrapad. Ook het fietsverkeer dat ter hoogte van de Schoolstraat wisselt van fietssuggestiestrook naar het aanliggend dubbelrichtingsfietspad komt zo beter onder de aandacht. Na uitvoering van de werken versmalt het wegprofiel.
Zowel Itegembaan als Legrellestraat worden ingericht met een voorsorteerstrook om af te slaan, de wachttijden aan het kruispunt worden hierdoor gereduceerd.
Ter hoogte van de aansluiting van de Legrellestraat wordt een afslagstrook voorzien over een afstand van ca. 50m en met een breedte van 3m breed (incl. goot), zoals opgemerkt in het herkomst-bestemmingsonderzoek van MINT van 2019. Het aanwezige dubbelrichtingsfietspad richting Kessel wordt doorgetrokken over het braakliggend hoekperceel tot op de Markt. Vanaf de Markt kunnen fietsers in de nieuwe situatie dus vanuit beide richtingen rechtstreeks het fietspad oprijden zonder nadien nog een oversteekbeweging te moeten maken. De voetgangers krijgen vanuit de Legrellestraat een ontvlochten wandelpad over het hoekperceel, afgeschermd van het dubbelrichtingsfietspad door een groenzone. Het zijn deze voorzieningen die een gedeeltelijke wijziging van de rooilijn noodzaken, zodat de openbare weg op dit punt kan worden verbreed.
De voetpaden worden uitgevoerd in gezaagde kasseien, afgebakend door een borduur in blauwe hardsteen. De parkeerstroken worden uitgevoerd in kasseien, de rijweg en fietssuggestiestroken in betonverharding. Voor een gedetailleerd overzicht hiervan kan verwezen worden naar de typeprofielen zoals gevoegd aan het aanvraagdossier.
Wat meer concreet, zoals vereist door artikel 31 van het Omgevingsvergunningsdecreet, de voorziene ligging en breedte van de betreffende gemeentewegen betreft, moet worden vastgesteld dat de huidige bestaande rooilijnen en dus ook ligging van de betreffende gemeentewegen grotendeels wordt aangehouden. Enkel worden nieuwe wegprofielen en materialen voorzien, binnen de bestaande rooilijnen.
Wel wordt een gedeeltelijke wijziging van de Legrellestraat voorzien, teneinde de afslagstrook en inrichting van een fiets- en voetpad mogelijk te maken. Dit komt de verkeersveiligheid ten goede, doordat rondrijdend sluipverkeer om aanschuiftijden te vermijden hierdoor vermeden kan worden. Ook dient fietsverkeer vandaag een oversteekbeweging op de rijbaan te maken, terwijl de aanvraag in een aansluiting op het dubbelrichtingsfietspad ter hoogte van de ‘Poort van Berlaar’ voorziet. Ook het voetgangersverkeer krijgt meer ruimte met een groene inrichting van de overige ruimte op dit hoekperceel.
De overige gedeeltelijke wijzigingen van de bestaande rooilijnen, dienen de bestaande toestand te regulariseren in die zin dat de aanwezige bebouwing wordt gevolgd. Dit heeft kleine wijzigingen tot gevolg, met een verschuiving van de rooilijn die thans deze bebouwing doorsnijdt tot aan de grens van de bebouwing. Dit is op zes locaties het geval.
Elk van deze wijzigingen kan worden goedgekeurd, net zoals de voorziene ligging en breedte van de gemeentewegen.
Voor de nieuwe uitrusting van deze reeds bestaande gemeentewegen, wordt voor de woonerfzone in een kasseiverharding voorzien. De volledige zone wordt verhoogd aangelegd. De as Dorpsstraat – Markt wordt uitgevoerd in uitgewassen beton, hetgeen aansluit bij de kerkomgeving. Er worden twee brede fietssuggestiestroken voorzien op de rijbaan, gerealiseerd in gebezemd beton, met voldoende contrast met de middenstrook. De rijbaan wordt langs weerkanten opgesloten met een ter plaatse gestorte kantstrook in beton en een brede boordsteen in blauwe hardsteen, doch waarbij de parkeerplaatsen op zelfde hoogte ingericht worden met een verhoogd voetpad.
De verhardingen van voetpaden en parkeerstroken worden uitgevoerd in Belgische porfier, de voetpaden worden gerealiseerd in een gezaagde verharding en de parkeerplaatsen in een traditionele, niet gezaagde. De afboording van de parkeerplaatsen wordt gemaakt met witte natuursteen.
De Itegembaan wordt verhoogd ingericht tussen de as Dorpsstraat – Markt en de Schoolstraat. Dit plateaugedeelte wordt ingericht in gebezemde beton tot en met het zebrapad aan de start van de Itegembaan. Vanaf dit punt blijft de gebezemde betonverharding behouden voor de fietsstroken maar zal de rest van rijbaan worden uitgevoerd in uitgewassen beton, op die manier wordt het specifieke traject dat door fietsers zal worden gevolgd benadrukt in het straatbeeld. Voorbij het kruispunt met de Schoolstraat gaat deze verharding over in asfalt. Naastgelegen komt er aan een dubbelrichtingsfietspad in rode betonstraatstenen.
De rijbaan wordt tot en met het kruispunt met de Schoolstraat langs beide kanten opgesloten zoals de as Dorpsstraat-Markt. Langsheen de asfaltverharding zal de rijbaan worden opgesloten met een ter plaatste gestorte kantstrook in combinatie met geprefabriceerde betonboordstenen, in tegenstelling tot de natuursteen boordstenen hebben deze een breedte van 20cm.
De Legrellestraat wordt net zoals het kruispunt Legrellestraat – Markt over de volledige breedte van de rijweg uitgevoerd in een gebezemde betonverharding. De voetpaden worden uitgevoerd in gezaagde Belgische porfier verharding. De rijbaan wordt langs weerkanten opgesloten met een ter plaatse gestorte kantstrook in beton en een brede boordsteen in blauwe hardsteen. Naastgelegen komt er een dubbelrichting fietspad in rode straatstenen. Aansluitend op het fietspad wordt een groenzone ingericht waarin een wandelpad wordt aangelegd met dezelfde materialen als de overige voetpaden op het nieuwe plein.
Op het hoekperceel van de Legrellestraat worden 2 zomerlindes en 4 haagbeuken aangeplant.
Het projectgebied is gedeeltelijk gelegen in pluviaal overstromingsgebied, waardoor er een watergevoeligheid aanwezig is. Momenteel ligt er een gemengd rioleringsstelsel in het projectgebied (fase 2). De bestaande leidingen hebben niet genoeg capaciteit om hergebruikt te worden en worden vervangen.
De nieuwe RWA kan een groter debiet verzetten zonder opstuwing tot aan het maaiveld. Door de uitvoering van de rioleringswerken wordt er voorzien in een gescheiden afvoer van hemelwater t.o.v. het verontreinigd afvalwater. Deze scheiding zorgt ervoor dat het propere regenwater vertraagd wordt afgevoerd via de straatriolering.
De open grachten zorgen voor een buffering waarbij er ter hoogte van het lozingspunt een drempel zal worden geplaatst. De drempel is gemaakt van beton en voorzien van een doorvoeropening. Deze drempel zal – in combinatie met de doorvoeropening – ervoor zorgen dat het regenwater gebufferd wordt in de grachten en vertraagd geloosd op de Gestelbeek.
Verder is er ook een groter buffervolume in de buizen en kokers van de riolering zelf. De weg- en rioleringswerken op zich creëren geen bijkomende verhardingen. In tegendeel: er is een afname met 1.745 m².
Door de scheiding van droogweerafvoer waardoor het hemelwater opgevangen wordt in grachten die zorgen voor een vertraagde afvoer, en de toename van de onverharde oppervlakte met ca. 60%, zal er een positief effect ontstaan voor de waterhuishouding. Wij verwijzen hiervoor naar de hydraulische nota en de omschrijving van de effecten op het watersysteem.
Elk van deze materialen en uitrustingen zijn voldoende kwaliteitsvol en dragen bij aan de gewenste verkeersinrichting.
Tot slot opgemerkt dat de aanvraag voorziet in een ingrijpende wijziging van de mobiliteitsstructuur op de Markt, met verschuiving van het gemotoriseerd verkeer naar de as Markt-Dorpsstraat en het verkeersluwer maken van de Markt, o.m. door de inrichting in een verhoogde woonerfzone. Uit het herkomst-bestemmingsonderzoek van MINT blijkt dat de bestaande kruispunten op de Markt beschikten over voldoende restcapaciteit, behalve de Legrellestraat die reeds enige verzadiging kent.
Om hieraan tegemoet te komen, wordt een afslagstrook voorzien aan de Legrellestraat (met voorsorteerstrook). De wachttijden aan het kruispunt worden hierdoor gereduceerd. Met deze ingreep aan de Legrellestraat wordt in de toekomst ook aanzienlijk minder sluipverkeer in de Daalstraat verwacht.
Het project gaat niet gepaard met een verhoogde verkeersgeneratie. Het gaat gepaard met een verbetering van de verkeersveiligheid door een betere verkeersafwikkeling van auto-, fiets- en voetverkeer. Dit bevordert het fiets- en voetverkeer bevorderen ten opzichte van de auto, wat een afname van gemotoriseerd verkeer zal inhouden.
Daarnaast zal het aantal beschikbare parkeerplaatsen eveneens wijzigen, van het huidige aantal van 151 beschikbare parkeerplaatsen naar 74 parkeerplaatsen voor kortparkeren. Dit zijnde een daling van 77 parkeerplaatsen.
Uit het geactualiseerde parkeeronderzoek van MINT van 2024 blijkt echter dat dit kan volstaan. Immers blijkt dat in de buurt van de Markt over het algemeen meer kort- en middelkort wordt geparkeerd, waardoor het gevestigde parkeerbeleid zijn nut lijkt te hebben. Bij de heraanleg van de Markt zal de beschikbare capaciteit op 74 parkeerplaatsen uitkomen. Uit de analyse blijkt dat 74 parkeerplaatsen over het algemeen voldoende zijn om de bestaande parkeervraag op reguliere dagen op de Markt op te vangen.
Voor zaterdag volstaat de extra parking achter het gemeentehuis om de tijdelijke verhoogde parkeerdruk op te vangen. Tijdens de markt op woensdag is er in de overige segmenten (omliggende straten) nog voldoende restcapaciteit beschikbaar op publieke parkeerplaatsen in de omliggende parkeersegmenten.
Het parkeeronderzoek toont aan dat de aanpassing aan de markt voldoende kan opgevangen worden door de reeds uitgevoerde centrumparkings (achter het gemeentehuis en op site Steylaerts). Deze parkings zijn gelegen onmiddellijk aan het projectgebied en vlakbij het handelscentrum.
Overeenkomstig art. 4, 1° Decreet Gemeentewegen dienen wijzigingen van het gemeentelijk wegennet steeds ten dienste te staan van het algemeen belang.
Voorliggend rooilijnplan voorziet een herinrichting van de marktomgeving in de dorpskern van Berlaar. Daarbij worden de bestaande rooilijnen van de Markt en aansluitende wegen grotendeels aangehouden, met enerzijds een beperkte wijziging vooraan aan de Legrellestraat (verbreding) om de realisatie van een afslagstrook en voet- en fietspad mogelijk te maken. Anderzijds worden beperkte regularisaties voorzien, met het beperkt in overeenstemming brengen van de rooilijn met de bestaande bebouwing.
Deze wijzigingen en dus het rooilijnplan strekken tot het algemeen belang.
Tevens zal een gescheiden rioleringsstelsel voorzien worden, met gescheiden afvoer van regenwater (RWA) en afvalwater (DWA). Deze werken strekken duidelijk tot het algemeen belang.
Bovendien beoogt de herinrichting een bevordering van de verkeersveiligheid, de verkeersleefbaarheid, de doorwaadbaarheid en de algemene beleving van de centrumomgeving. Dit door het gemotoriseerd verkeer te verplaatsen naar de as Markt-Dorpsstraat, door de verkeersveiligheid van de weggebruikers te verbeteren door de aanleg van voetpaden, fietssuggestiestroken, een verhoogde woonerfzone, afzonderlijke fietspaden, … De verkeersveiligheid alsook de vlottere verkeersdoorstroming worden beiden gediend door de voorziene aanpassingen.
Tot slot behoren de Markt en de omliggende gemeentewegen tot het openbaar domein, bestemd tot het gebruik van allen. De verschillende doelen die met deze wijziging worden beoogd, strekken ertoe de verkeersveiligheid, in het bijzonder van de zwakke weggebruiker, te verhogen. Dit vormt bij uitstek een wijziging ten dienste van het algemeen belang.
Overeenkomstig art. 4, 2° Decreet Gemeentewegen is elke wijziging, verplaatsing of afschaffing van een gemeenteweg een uitzondering, die gemotiveerd dient te worden.
Blijkens de memorie van toelichting bij het Decreet Gemeentewegen werd deze motiveringsverplichting in het leven geroepen, met het oog op de bescherming van de trage wegen, d.w.z. de wegen niet hoofdzakelijk bestemd voor gemotoriseerd verkeer, in het bijzonder de oude voetwegen opgenomen in de atlas der buurtwegen.
Hierbij wenste de decreetgever de ondoordachte opheffing van zulke trage wegen tegen te gaan, gezien hun belangrijke maatschappelijke en mobiliteitsfunctie.
In voorliggend geval moet echter worden vastgesteld dat de Markt, Legrellestraat, Dorpsstraat, Itegembaan en Smidstraat bezwaarlijk als trage weg kunnen worden beschouwd. Bovendien worden deze wegenissen niet verplaatst, noch opgeheven. Integendeel, voorliggend rooilijnplan strekt ertoe tot een verbetering van de verkeersveiligheid in het bijzonder in hoofde van de zwakke weggebruiker, te komen. Hetzelfde geldt voor de voorziene herinrichting.
Zodat de voorgenomen wijziging verantwoord is.
Overeenkomstig artikel 4, 3° van het Gemeentewegendecreet dient bij de beslissingen omtrent de wijzigingen aan het gemeentelijk wegennet steeds de verkeersveiligheid in aanmerking te worden genomen.
Betreffende de verkeersveiligheid wordt vooreerst verwezen naar hetgeen dienaangaande reeds uiteen werd gezet onder de titel ‘algemeen belang’.
Hieruit is reeds gebleken dat voorliggend rooilijnplan de herinrichting van de Markt en nabije omgeving mogelijk moet maken en bijdraagt tot de verkeersveiligheid en -leefbaarheid. Dit met bijzondere aandacht voor de veiligheid en het comfort van de zwakke weggebruikers.
Verwezen wordt hiervoor naar de beschrijvende nota bij de aanvraag, waaruit niet limitatief volgende maatregelen blijken die de verkeersveiligheid verhogen:
Bovendien blijkt uit de gegevens van het aanvraagdossier dat de herinrichting van het hoekperceel van de Legrellestraat als doelstelling heeft om trage weggebruikers een tracé aan te bieden los van de – drukkere – Legrellestraat, zodanig het aantal oversteekbewegingen beperkt kan worden.
Dit zal ertoe leiden dat op de Legrellestraat zelf, ter hoogte van de Markt, een minder druk verkeersprofiel zal ontstaan doordat de verbindingsmogelijkheden, en de verkeersveiligheid, voor trage weggebruikers stijgt en het gemotoriseerd verkeer zal verminderen. Hetgeen ertoe zal leiden dat de Legrellestraat een minder druk verkeersbeeld zal kennen.
Uit de mobiliteitsstudie blijkt dat de restcapaciteit van de kruispunten omringende aan de Markt voldoende is, alsook de wachttijden aanvaardbaar zijn. Dit behoudens de Legrellestraat, dewelke een drukker verkeersbeeld kent. Gelet voorliggend het verkeersprofiel gestroomlijnd en verfijnd wordt, zal er een positief effect optreden voor de verkeersdrukte ter hoogte van de Legrellestraat waardoor de mobiliteitseffecten positief zijn.
Uit het geactualiseerde parkeeronderzoek van MINT van 2024 blijkt dat 74 parkeerplaatsen voor kortparkeren kunnen volstaan. Immers blijkt dat in de buurt van de Markt over het algemeen meer kort- en middelkort wordt geparkeerd, waardoor het gevestigde parkeerbeleid zijn nut lijkt te hebben. Uit de analyse blijkt dat 74 parkeerplaatsen over het algemeen voldoende zijn om de bestaande parkeervraag op reguliere dagen op de Markt op te vangen.
Voor zaterdag volstaat de extra parking achter het gemeentehuis om de tijdelijke verhoogde parkeerdruk op te vangen. Tijdens de markt op woensdag is er in de overige segmenten (omliggende straten) nog voldoende restcapaciteit beschikbaar op publieke parkeerplaatsen in de omliggende parkeersegmenten.
Het parkeeronderzoek toont aan dat de aanpassing aan de markt voldoende kan opgevangen worden door de reeds uitgevoerde centrumparkings (achter het gemeentehuis en op site Steylaerts). Deze parkings zijn gelegen onmiddellijk aan het projectgebied en vlakbij het handelscentrum.
De gevraagde wijziging komt zodoende de verkeersveiligheid ten goede.
Overeenkomstig artikel 4, 4° van het Gemeentewegendecreet dienen bij de beslissingen omtrent de wijzigingen aan het gemeentelijk wegennet steeds de ontsluiting van de aangelande percelen in aanmerking te worden genomen.
De wijziging brengt voor geen enkel perceel de ontsluiting naar het openbaar domein in het gedrang.
Overeenkomstig artikel 4, 4° van het Gemeentewegendecreet dient zo nodig de wijziging aan het gemeentelijk wegennet te worden beoordeeld in grensoverschrijdend perspectief.
In voorkomend geval palen de betrokken wegenissen evenwel niet aan een van de aangrenzende gemeenten, noch kan door voorliggende wijziging van de rooilijn redelijkerwijze enige hinder voor de buurgemeenten verwacht worden.
Overeenkomstig artikel 4, 5° van het Gemeentewegendecreet dient rekening te worden gehouden met de actuele functie van de gemeenteweg, zonder hierbij de behoeften van de toekomstige generaties in het gedrang te brengen. Daarbij dienen tevens de ruimtelijke behoeften van de verschillende maatschappelijke activiteiten gelijktijdig tegen elkaar afgewogen te worden.
De aangevraagde wijziging komt de veiligheid en het comfort van de zwakke weggebruikers ten goede. Ook de voorziene herinrichting komt tegemoet aan een duurzame ontwikkeling voor toekomstige generaties waarbij verplaatsingen per fiets en te voet gestimuleerd worden.
De actuele functie van de Dorpsstraat – Markt wordt bevestigd, doch waarbij diverse alternatieve doorsteken onmogelijk worden gemaakt. Het doorgaand gemotoriseerd verkeer wordt op deze as gecentreerd. Ten zuiden van deze verkeersdrager wordt een woonerfzone ingericht. Ook de groene centrale pleinfunctie wordt bevestigd en uitgebreid. De verkeersfunctie van het plein en de omliggende wegen wordt hierdoor maximaal verzoend met de overige functies van het plein (recreatie, cultuur, evenementen, …) en de omliggende gebouwen (woonfunctie, handelsfunctie).
Openbaar onderzoek
Er werd een openbaar onderzoek georganiseerd omtrent de aanvraag van 6 december 2024 tot en met 4 januari 2025. Er werden doorheen dit openbaar onderzoek twee identieke bezwaarschriften ontvangen, ingediend namens 31 bezwaarindieners.
Er werden een advies ontvangen met betrekking tot de zaak der gemeentewegen vanwege de provincie Antwerpen, dienst Integraal Waterbeleid op 31 januari 2025, waaruit blijkt dat de voorziene maatregelen ter afvoer van het hemelwater en de waterhuishouding van de wegenis voldoende zijn.
Daarnaast blijkt uit het advies van de Brandweerzone Rivierenland van 12 december 2024 dat geen bezwaar geuit wordt tegen de voorliggende aanvraag en aanpassingen aan het gemeentelijk wegennet.
De overige ingediende adviezen hebben geen betrekking op het rooilijnplan of de zaak der gemeentewegen.
De gemeenteraad neemt kennis van de ingediende bezwaren en merkt op dat zij overeenkomstig artikel 47 van het Omgevingsvergunningsbesluit gehouden is om zich uit te spreken over de bezwaren die betrekking hebben op de ‘zaak van de wegen’. Het is de gemeenteraad niet toegelaten om uitspraak te doen over de elementen die raken aan de ruimtelijke ordening of aan een beoordeling over de vergunningsaanvraag.
De gemeenteraad neemt kennis van de ingediende bezwaren en behandeld deze, in zoverre deze betrekking hebben op haar bevoegdheid, als volgt:
1) Parkeerplaatsen
Bezwaarindieners vrezen voornamelijk dat er een groot aantal parkeerplaatsen zal verdwijnen op de Markt zelf, met een nefast gevolg voor de handel. Dit gezien het aantal parkeerplaatsen daalt van 151 publieke parkeerplaatsen naar 74 plaatsen op de Markt voor kortparkeren.
Vooreerst blijkt inderdaad dat de aanvraag voorziet in een verminderd aantal van parkeerplaatsen, doch dit met de nodige compenserende ingrepen. Zo bleek uit het parkeeronderzoek van 2018 dat de parkeerplaatsen veelvuldig door langparkeerders ingevuld werden, terwijl uit het geactualiseerde parkeeronderzoek van 2024 net blijkt dat het in het overgrote deel gaat om kortparkeerders.
De wijziging in het parkeerbeleid heeft zijn effect gehad, waarbij het ‘type’ van parkeren eerder verschoven is richting kort (30m) / middelkort (max 2u) parkeren – waardoor de totale capaciteit, zijnde het aantal parkeerders op een dag, toeneemt.
Uit de analyse van het geactualiseerde parkeeronderzoek blijkt dat 74 parkeerplaatsen over het algemeen voldoende zijn om de bestaande parkeervraag op reguliere dagen op de Markt op te vangen. Met uitzondering van woensdag (marktdag) schommelt deze tijdens de daguren rond 50%. ’s Avonds daalt de parkeerbezetting naar een grootteorde van 30%. Tijdens de markt is de parkeerbezetting ongeveer 68%.
Enkel worden er wel twee piekmomenten vastgesteld, zijnde zaterdagnamiddag en woensdagnamiddag, waarop de bezettingsgraad mogelijks overschreven wordt.
Echter zijn er in de buurt voldoende alternatieven aanwezig, zoals achter het gemeentehuis en op de publieke parkeerplaatsen in de omliggende parkeersegmenten (waaronder de Smidstraat en Daalstraat). Wat het administratieve centrum betreft (achter het gemeentehuis), wordt opgemerkt dat in de huidige – tijdelijke – situatie er 74 parkeerplaatsen beschikbaar zijn en dat er 93 definitieve parkeerplaatsen (vergunning werd definitief verleend op 11 april 2024) zullen komen. De parkeercapaciteit achter het gemeentehuis zal aldus nog toenemen.
Ook de Steylaerts-site, aangekocht door de gemeente, biedt alternatieven aangezien hierop 50 openbare parkeerplaatsen aanwezig zijn die behouden worden.
Het nog bijkomend voorzien van langparkeerplaatsen om hieraan verder tegemoet te komen, bleek omwille van de breedte van het openbaar domein niet haalbaar. Dit zou ten kosten van de gewenste fiets- en groenvoorzieningen gaan. Gelet op het feit dat langparkeerders geweerd zullen worden op de beschikbare parkeerplaatsen, wordt hier dus voorrang gegeven aan deze andere behoeften van algemeen belang (verkeersveiligheid, groene pleinfunctie), naast de parkeerbehoefte voor handelszaken. Dit betreft geen onredelijke afweging van de verschillende ruimtelijke behoeften.
Gelet op deze elementen, en gelet op het geactualiseerde parkeeronderzoek zoals gevoegd in het aanvraagdossier, blijkt dat de parkeerdruk aanvaardbaar is. Waarbij het voorziene aantal parkeerplaatsen, aandachtig de omringende openbare parkeermogelijkheden, voldoende is.
Het bezwaar kan om die reden niet worden gevolgd.
De overige bezwaarpunten in de bezwaarschriften (overeenstemming bestemmingsvoorschriften, saucissonering, strijdigheid ruimtelijke ordening) kunnen door de gemeenteraad niet behandeld worden, aangezien deze betrekking hebben op vergunningsaspecten waarvoor de vergunningverlenende overheid exclusief bevoegd is om zich over uit te spreken.
Het Decreet van 3 mei 2019 houdende de gemeentewegen, in het bijzonder artikel 12, §2 dat voorziet dat de wijziging van een gemeenteweg met toepassing van artikel 31 van het Omgevingsvergunningsdecreet opgenomen kan worden in een vergunningaanvraag voor stedenbouwkundige handelingen.
Het Decreet van 25 april 2014 betreffende de omgevingsvergunning, in het bijzonder artikel 31, §1 dat voorziet dat de gemeenteraad beslist over de wijziging van een gemeenteweg en zich uitspreekt over de ligging, breedte en de uitrusting van de gemeenteweg en de eventuele opname in het openbaar domein.
De gemeenteraad neemt kennis van de bezwaren en opmerkingen ontvangen tijdens het openbaar onderzoek en besluit deze bezwaren en opmerkingen voor wat de zaak van de wegen betreft ontvankelijk maar ongegrond te verklaren.
De gemeenteraad keurt de zaak van de wegen, met inbegrip van de ligging, breedte en uitrusting van de in de aanvraag met kenmerk OMV_2024136531 begrepen gemeentewegen, goed.
De gemeenteraad keurt het rooilijnplan zoals toegevoegd aan de vergunningsaanvraag met kenmerk OMV_2024136531, en zoals opgesteld door Alaers & Partners van 24 juni 2022, goed.