De lokale besturen baseerden jarenlang de afhandeling van de verloren en achtergelaten voorwerpen op hun grondgebied op de bepalingen van volgende wetgeving:
Artikel 4 van de Wet van 30 december 1975 (betreffende de goederen, buiten particuliere eigendommen gevonden of op de openbare weg geplaatst ter uitvoering van vonnissen tot uitzetting): "In afwijking van artikel 2279, tweede lid, van het Burgerlijk Wetboek worden de goederen die na het verstrijken van de in artikel 2 gestelde termijnen (zes maanden) niet door hun eigenaar of diens rechtverkrijgenden zijn opgeëist, eigendom van de gemeente."
Artikel 2 van de wet van 21 februari 1983 (betreffende de verkoop van sommige achtergelaten voorwerpen): "Zijn de zaken toevertrouwd aan de bewaarnemer, niet teruggenomen binnen een termijn van één jaar te rekenen van de dag waarop de bewaarnemer de eigenaar daarom bij middel van een aangetekende brief, gericht tot de laatste bekende woonplaats, heeft verzocht, dan kan de bewaarnemer, onder de voorwaarden en in de vormen bepaald door de hiernavolgende artikelen, tot de gedwongen verkoop van bedoelde zaken doen overgaan. Voor een motorvoertuig wordt de termijn, bepaald in het vorige lid, verminderd tot zes maanden."
Beide wetten zijn opgeheven door de Wet van 4 februari 2020 houdende boek 3 "Goederen" van het Burgerlijk Wetboek (titel 3 Eigendomsrecht) vanaf 1 september 2021 waardoor de procedures die de gemeente tot nu toe toepaste, moeten wijzigen. De gemeente zal hierbij veel meer rekening moeten houden met de rechten van de eigenaars.
Het register van de verloren en gevonden voorwerpen werd vroeger door de lokale politie van Berlaar bijgehouden en werd daarna doorgegeven aan de dienst Burgerzaken van het lokaal bestuur. Sinds begin 2019 werd het register overgedragen naar het onthaalloket van het lokaal bestuur. Hoewel er een duidelijke procedure geldt, werd die in de loop der jaren nog niet vertaald naar een reglement. In de elektronische nieuwsbrief van VLAVABBS d.d. 27 september 2021 werd o.a. de aangepaste wetgeving verloren of gevonden voorwerpen aangehaald. Het onthaalloket heeft bij de VVSG advies gevraagd en wil graag een reglement opstellen en laten goedkeuren door de gemeenteraad.
Voornoemde wetgevingen zijn opgeheven door de Wet van 4 februari 2020 houdende boek 3 "Goederen" van het Burgerlijk Wetboek (titel 3: Eigendomsrecht) vanaf 1 september 2021 waardoor de procedures die de gemeente tot nu toe toepaste, moeten wijzigen. De gemeente zal hierbij veel meer rekening moeten houden met de rechten van de eigenaars.
Volgende bepalingen zijn o.a. van belang voor het bepalen van de gemeentelijke procedure met betrekking tot de verloren of gevonden voorwerpen.
OMSCHRIJVING VAN HET EIGENDOMSRECHT
Art.3.50. Het eigendomsrecht verleent aan de eigenaar rechtstreeks het recht om het voorwerp ervan te gebruiken, hiervan het genot te hebben en erover te beschikken. De eigenaar heeft de volheid van bevoegdheden, behoudens de beperkingen die door wetten, verordeningen of door rechten van derden worden opgelegd.
RECHTEN VAN DE EIGENAAR
Art. 3.51. Onder voorbehoud van andere bepalingen in dit Boek kan de eigenaar het voorwerp terugvorderen uit handen van degene die het onder zich heeft en zich verzetten tegen elke inbreuk of aanspraak van een derde. Het eigendomsrecht en de vorderingen die het recht sanctioneren, doven niet uit door het niet-gebruik ervan.
BEWIJS VAN EIGENDOMSRECHT
Art.3.52. Zonder afbreuk te doen aan de artikelen 3.23 en 3.24 (Art. 3.23. De bezitter wordt vermoed de titularis te zijn van het zakelijk recht dat hij feitelijk uitoefent, behoudens tegenbewijs. Art. 3.24. De bezitter te goeder trouw van een zakelijk recht op roerende goederen wordt vermoed over een titel te beschikken, behoudens tegenbewijs) en onder voorbehoud van de toepassing van de regels inzake bewijs tussen contractspartijen, kan het bewijs van eigendomsrecht met alle bewijsmiddelen worden geleverd en inzonderheid door titel, bezit en materiële aanwijzingen. De rechter bepaalt wie de meest waarschijnlijke eigenaar is, met inachtneming van de volgende regels:
1° hij die in zijn voordeel een oorspronkelijke wijze van verkrijging aantoont, heeft de overhand;
2° bij gebreke daarvan krijgt diegene die een op het eerste gezicht geldige titel heeft, de overhand;
3° bij gebreke daarvan, en indien de eigendom noodzakelijk toebehoort aan één van de procespartijen, is een bezit beslissend.
RECHTEN EN PLICHTEN VAN DE GEMEENTE: wettelijke basis artikelen 3.58 en 3.59
De gemeente moet het gevonden of door de vinder in bewaring gegeven voorwerp in een register opnemen en redelijke pogingen ondernemen om de eigenaar terug te vinden.
De gemeente is aansprakelijk voor de bewaring.
De gemeente kan na zes maanden te goeder trouw en op een economisch verantwoordelijke wijze beschikken over het voorwerp (m.u.v. voorwerpen die vatbaar zijn voor bederf, die onderhevig zijn aan snelle waardevermindering of schadelijk zijn voor de openbare hygiëne, gezondheid of veiligheid en fietsen waarvoor de bewaartermijn van drie maanden geldt).
Ingeval van verkoop moet de gemeente de opbrengst ter beschikking van de eigenaar of van zijn rechtverkrijgenden houden.
Het voorwerp blijft toebehoren aan zijn oorspronkelijke eigenaar en de gemeente wordt slechts eigenaar vijf jaar na de opname in het register voor zover de oorspronkelijke eigenaar zich niet kenbaar heeft gemaakt.
De gemeente heeft een retentierecht, zolang de eigenaar de verplichting tot vergoeding van de redelijke kosten van bewaring, behoud en opsporing niet heeft nagelaten.
Situering en registratie
Dit reglement bepaalt de behandeling van verloren of gevonden voorwerpen in Berlaar. Het lokale bestuur is verantwoordelijk voor de registratie en bewaring van verloren of gevonden voorwerpen. De registratie gebeurt in een Excel-document met volgende velden:
- registratienummer
- datum aangifte vondst of verlies
- gegevens vinder/aangever
- plaats en zo mogelijk datum vondst of verlies
- omschrijving voorwerp
- eventuele pv van de politiezone (indien aangifte bij hen werd gedaan)
- gegevens eigenaar
- datum teruggave (en ontvangstbewijs)
De voorwerpen worden bewaard in een afgesloten ruimte in het gemeentehuis. Fietsen, bromfietsen en andere grote voorwerpen worden bewaard in het gemeentelijk magazijn.
Gevonden fietsen worden ook geregistreerd via www.gevondenfietsen.be.
Verloren voorwerpen kunnen nagevraagd worden aan de onthaalbalie tijdens de openingsuren van het gemeentehuis. Hetzelfde geldt voor het ophalen van verloren goederen.
Verantwoordelijkheden en samenwerking
De medewerkers van de onthaalbalie staan in voor de registratie en bewaring van verloren voorwerpen.
De technisch uitvoerende dienst staat in voor de ophaling en bewaring van fietsen en bromfietsen of andere grote voorwerpen. Zij bezorgen een omschrijving met foto aan het onthaal zodat de registratie en opvolging kan gebeuren.
De politiezone Berlaar-Nijlen bezorgt wekelijks de verloren voorwerpen die bij de politiepost afgeleverd werden en die in Berlaar gevonden zijn.
Het onthaal brengt de dienst Burgerzaken op de hoogte als er identificeerbare documenten gevonden worden (bijvoorbeeld identiteitskaart of rijbewijs) waarna zij het nodige doen om de eigenaar te contacteren.
De dienst Financiën staat in voor de schenking of verkoop van de goederen na het verlopen van de bewaringstermijn (bijvoorbeeld de inkomsten van de openbare fietsenverkoop tijdens het jaarlijks Avondfeest).
Het lokaal bestuur doet de nodige inspanningen om de eigenaar te vinden. Als de eigenaar gevonden kan worden, wordt die op de hoogte gebracht. In sommige gevallen wordt sociale media ingezet om de rechtmatige eigenaar te proberen te bereiken.
Bewaring van verloren voorwerpen
De voorwerpen worden bewaard in een afgesloten ruimte in het gemeentehuis
De gemeente moet de goederen gedurende zes maanden bewaren. Uitzonderingen hierop zijn;
- Als het gaat om goederen die snel bederven of schadelijk zijn voor de openbare hygiëne, gezondheid of veiligheid, dan kan de gemeente sneller ingrijpen.
- Fietsen moeten maar drie maanden bijgehouden worden.
Afhandeling of verwijderen van goederen
Als de goederen na de bewaringstermijn niet opgehaald werden, dan wordt de gemeente er eigenaar van.
De lijst van fietsen, die in aanmerking komen voor vernietiging, schenking of verkoop, wordt door de technisch uitvoerende dienst aan het onthaal gegeven. Het onthaal noteert dit in het register. De inkomsten van verkoop worden door de dienst Financiën ontvangen en dienen in bewaring gehouden te worden voor een termijn van vijf jaar.
Andere voorwerpen die in het gemeentehuis bewaard worden, worden na bewaringstermijn vernietigd waarvan tevens vermelding in het register.
Bekendmaking
Dit reglement wordt bekendgemaakt overeenkomstig artikelen 285 tot en met 288 van het decreet lokaal bestuur en wordt bekendgemaakt aan de toezichthoudende overheid overeenkomstig artikel 330, 1ste lid van het decreet lokaal bestuur.